Sadzenie drzew i krzewów

W przeciętnym ogrodzie nie ma konieczności wymiany gleby, jednak ogrody zakładane na ciężkich glinach albo glebach piaszczystych wymagają ulepszenia. 

• W bardzo gliniastym podłożu dobrze jest wymienić około 20 cm na lekką ziemię urodzajną, niższą warstwę – poziom około -30 cm przemieszać z lżejszą ziemią – pod krzewy, pod drzewa analogicznie do głębokości – 60-70 cm. Uniknie się wówczas późniejszego obumierania roślin z powodu zbyt dużej wilgotności gleby i zbyt małej ilości powietrza dla korzeni. 

• Gleby lekkie piaszczyste wymagają dodania żyznej ziemi. Można nią zaprawiać doły o wymiarach około 0,7x0,7x0,7 m pod drzewa , o wymiarach 0,3x0,3x0,3 m pod krzewy albo zaprawiać teren pod całą skupinę krzewów na głębokość 0,25-0,3 m. 

Często popełnianym błędem jest zbyt głębokie sadzenie roślin. W wielu poradnikach ogrodniczych można przeczytać, żeby drzewa i krzewy należy sadzić około 5 cm głębiej niż rosły w szkółce czy doniczce. Jest to błędem, ponieważ do korzeni rośliny umieszczonej głębiej dochodzi mniej powietrza i rośnie ona słabiej, jest bardziej podatna na choroby, a czasem nawet zamiera. SADŹ ZATEM DRZEWA I KRZEWY NA TĄ SAMĄ GŁĘBOKOŚĆ, CO ROSŁY WCZEŚNIEJ. 

Po umieszczeniu rośliny w dołku należy obsypać korzenie albo bryłę korzeniową ziemią i delikatnie ugnieść podłoże, a następnie obficie podlać. Należy pamiętać, żeby korzenie się nie zawijały i były skierowane w dół. Długie korzenie i wystające z dna pojemników powinno się przyciąć. 

Terminy sadzenia: 

• drzewa i krzewy kopane, bez bryły korzeniowej sadzi się w okresie bezlistnym (wczesna wiosna - do połowy kwietnia, późna jesień – od połowy października), 

• drzewa i krzewy w pojemnikach – można sadzić przez cały sezon z wyjątkiem upałów. 

Gdy jednak zachodzi konieczność posadzenia drzew i krzewów w upały należy ograniczyć transpirację roślin (utratę wody), bo system korzeniowy wielkości pojemnika nie jest w stanie dostarczyć roślinie odpowiedniej ilości wody. 

W czasie upałów możesz: 

• opryskać rośliny preparatami olejowymi (Promanal 60 EC, Treol 770 EC, Catane 800 EC), które pokryją roślinę tłusta cieczą i ograniczą parowanie; 

• przykryć rośliny cieniówką ogrodową – ograniczy dostęp promieni słonecznych; 

• przyciąć pędy, usunąć część liści – ograniczy transpirację i pozwoli roślinie przetrwać. 

Po posadzeniu glebę dobrze wyściółkować korą, zrębkami – ograniczają parowanie, dostarczają azotu albo kruszywami – wysokie walory estetyczne. 

Przy sadzeniu roślin kopanych oraz pojemnikowanych wiosną należy je przyciąć w celu rozkrzewienia. Pozostawiamy 3-5 pąków przy krzewach kopanych (zostają pędy długości około 10 cm) oraz 5-8 pąków - krzewy pojemnikowane (zostają pędy około 15-20 cm). Oczywiście wygląda to nieco inaczej przy poszczególnych gatunkach. Rośliny posadzone wiosna bez cięcia rosną słabiej, bo roślina traci część energii na rozwój wielu pąków, a słabo rozwinięty system korzeniowy nie dostarcza odpowiedniej ilości wody i soli mineralnych.

Jak nawadniać ogród

Podlewanie posianego trawnika – w momencie wschodów nasion i młodych siewek:

System automatycznego nawadniania w zależności od przepuszczalności gleby i temperatury:

10-20 minut – przy zraszaczach statycznych

30-40 min – przy zraszaczach rotacyjnych.

Proponowane czasy nawadniania są orientacyjne. Nie da się precyzyjnie zaprogramować sterownika na odległość, bez obejrzenia kondycji roślin, przepuszczalności gleby, warunków pogodowych.

Nawadniać najlepiej nad ranem, godzina 4.00-6.00 rano. W przypadku upałów temperatura w ciągu dnia powyżej 25^oC wprowadzić drugie nawadnianie – około godziny 20.00-22.00.

Podlewanie nowo posadzonych drzew i krzewów

Nowo posadzonym roślinom nie wystarczy tylko linia kroplująca, gdyż linie są przeważnie rozłożone co około 60 cm, a korzenie roślin jeszcze do nich nie dotarły. Pojedyncze rośliny, zwłaszcza te o dużych liściach (np. klony, derenie, pęcherznice) czy posadzone duże egzemplarze z mocno rozbudowanymi koronami 
w stosunku do korzeni wymagają dodatkowego podlania wężem ogrodowym w okolice bryły korzeniowej. 
W przypadku wysokich temperatur w ciągu dnia – powyżej 25^oC rośliny bardzo szybko tracą wodę, 
a korzenie nie nadążają z dostarczaniem jej – warto wtedy przykryć pojedyncze egzemplarze cieniówką ogrodową, która ograniczy dopływ promieni słonecznych.

Częsty błąd nawadniania

Dla  prawidłowego rozwoju systemu korzeniowego drzewa i krzewy należy podlewać co kilka, kilkanaście dni dużą dawką wody, a nie mniejszą dawką codziennie - oczywiście w zależności od warunków atmosferycznych i przepuszczalności gleby. Korzenie roślin podlewanych codziennie prawie wcale nie rosną wgłąb ziemi, większość z nich jest zlokalizowana tuż pod powierzchnią, gdzie są linie kroplujące, a czasem nawet oplatają linie kroplujące. 

Gleby ciężkie - gliny

- ogród nawadniany co 2-3 dni dawką 10-20 min

- w czasie upałów - zwiększyć co 1-2 dni 15-25 min

Gleby lekkie - piaski

- ogród nawadniany co 2-3 dni dawką 30-40 min 

- w czasie upałów zwiększyć co 1-2 dni 35-45 min 

Również poszczególne gatunki mają różne preferencje do ilości wody w glebie.

Rośliny sucholubne, które podlewa się rzadko,  głównie w czasie upałów:

Iglaste: jałowce, kosodrzewina, sosny

Liściaste: robinia, brzozy, berberysy, karagana, pięciornik, tawuła szara, tamaryszki, róża dzika oraz pomarszczona,  lawenda, wrzos

Rośliny wymagające częstego podlewania:
- klon jesionolistny i czerwony, kalina koralowa, grujecznik japoński, derenie, pęcherznice

Tak naprawdę, to częściej przy założonych systemach nawadniających spotyka się rośliny przelane, które zamierają, niż nie dolane. Użytkownicy mają tendencję do zbyt częstego uruchamiania systemów, ustawiania zbyt długich czasów nawadniania. Gdy, zwłaszcza gatunkom iglastym żółkną i opadają igły, to niektórzy myślą, że one zasychają i jeszcze mocniej podlewają. Wystarczy jednak lekko odkopać roślinę i zobaczyć, czy w okolicy bryły korzeniowej nie zalega woda, czy gleba nie śmierdzi zgnilizną, bo często przyczyną zamierania roślin jest nadmiar wody. Z roślin iglastych na nadmiar wody w podłożu wrażliwe są jałowce, sosny, kosodrzewina oraz cisy.

Często jednak całe rabaty złożone z różnych roślin obejmuje się jedną sekcją nawadniającą , np. sekcja 1 - przed domem, sekcja 2 - za domem i są one wtedy nawadniane tak samo długo. Należy zatem sadzić obok siebie rośliny o podobnych wymaganiach wodnych. Nie polecam także sadzenia roślin sucholubnych bezpośrednio obok nawadnianego trawnika, bo zraszacze często podlewają jeszcze sąsiednie tereny i takie rośliny (zwłaszcza na ciężkich glebach) są często zalewane i zamierają, np. kosodrzewina, jałowiec.

Mech w trawniku – jak usunąć

Mech pojawia się, kiedy na trawniku panują lepsze warunki dla jego rozwoju niż dla traw. Trawnik dla prawidłowego wzrostu potrzebuje odpowiednich ilości powietrza, wody, nawozu – o czym już pisaliśmy. Jeżeli mchy zaczynają wypierać trawy, należy się zastanowić dlaczego. Powodów może być kilka.

Fot. 1: trawnik - nawóz z większą zawartością żelaza

LOKALIZACJA 

Problemem często już jest sama lokalizacja trawnika. Założony za domem czy garażem od strony północnej, gdzie nie ma wystarczającej ilości światła słonecznego z czasem zamiera. 
W mocno ocienionych miejscach, lepiej wprowadzić rośliny zadarniające, np. barwinek pospolity, bluszcz pospolity, runianka japońska, zamiast męczyć się i ciągle dosiewać nasiona traw. Są wprawdzie mieszanki na tereny zacienione, jednak  w bardzo ciemnych miejscach trawa i tak będzie słabsza. Natomiast posadzone na tym terenie krzewy zadarniające będą wymagały mniej Twojej pracy przy późniejszej pielęgnacji.

WARUNKI GLEBOWE 

Zbyt mało przepuszczalna gleba uniemożliwia prawidłowy wzrost trawnika. Regularnie należy wygrabiać, usuwać filc – resztki skoszonych traw, a raz w roku, najlepiej w kwietniu wykonać wertykulację. Gdy podłoże jest mocno ubite należy wykonać aerację (nakłuć glebę, a w przypadku bardzo gliniastej gleby wysypać 3-4 mm piasku). 

Problemem może być również odczyn gleby. Dla trawników optymalny zakres pH to 5,5-6,5. W przypadku niższych wartości, gleba jest kwaśna i warunki stają się korzystne dla mchów. Odczyn gleby możesz sprawdzić: 

- pH metrem (12-18 zł) 

- pH metrem elektronicznym – koszt urządzenia 70-600 zł; 

- kwasomierzem z płynem Helliga – (18-32 zł). 

Urządzenia i odczynniki znajdziesz w centrach ogrodniczych oraz centrach handlowych, np. Leroy Merlin, Castorama. Polecam płyn Helliga, wyniki są dokładne, a preparat w porównaniu z dokładniejszymi pH metrami elektronicznymi nie jest drogi. 

Jeżeli pH trawnika ma wartość kwaśną (czyli poniżej optimum dla trawników pH=5,5), warto zastosować wapno magnezowe-węglanowe (dolomitowe) w dawce 20-30 g/m² na glebach lekkich, 30-40 g/m² na glebach średnich oraz 40-50 g/m² na glebach ciężkich, nawożenie październik albo marzec. Cena nawozu około 10 zł/10 kg. 

Dobre efekty dają również nawozy do trawników z mchem o zwiększonej zawartości żelaza: 

- Florovit do trawników z mchem (40-50 zł/8 kg) - stosować w dawce 30 g/m² co 3-4 tygodnie od kwietnia do sierpnia; 

- Substral 100 dni do trawnika z mchem (115-126 zł/10 kg) - stosować w dawce 40 g/m², 1 raz w sezonie. 

Nawozy te poprawiają kondycję trawnika, powodują silniejszy wzrost i krzewienie, a poprzez wysoką zawartość żelaza nadają intensywnie zieloną barwę. 

Jeżeli trawnik jest w dobrej kondycji i chcesz tylko usunąć mech, wykonaj oprysk preparatem Substral Mech (Mogeton 25 WP – cena 8-10 zł/opakowanie 15 g) - stosować w dawce 15g/l wody, wystarcza na 10 m² – użyj opryskiwacza. Gdy mchy i glony rosną również na ścieżkach brukowych, betonowych, murkach i chcesz je usunąć, możesz je również opryskać ww. preparatem. Po zastosowaniu preparatu mech blaknie i zamiera po 3-8 dniach. Temperatura właściwa dla wykonania oprysku to 15-18^oC.

Co zamiast trawnika – krzewy zadarniające

Fot. 1: trzmielina 'Emerald Gaiety', fot: oazazieleni.pl

Intensywnie zielony trawnik wymaga dużych nakładów pracy: regularnego koszenia, odpowiedniego nawożenia i podlewania, wygrabiania resztek skoszonej trawy, usuwania ewentualnych chwastów, a także wertykulacji czy aeracji raz w roku. Jeżeli chcecie zaoszczędzić swój czas, to polecam krzewy o pokroju płożącym, które szybko zadarnią teren. Powodem dla sadzenia roślin płożących zamiast trawnika są też niekorzystne warunki dla rozwoju traw, np. miejsca silnie zacienione za domem, garażem czy pod starszymi drzewami, gdzie mimo wielu wysiłków nie doczekamy się pięknego trawnika.

Miejsca słoneczne

W miejscach słonecznych zamiast trawnika możemy posadzić jałowce charakteryzujące się pokrojem płożącym. Do wyboru mamy odmiany z zielonymi, niebieskawymi oraz żółtymi igłami, w zależności od efektu kolorystycznego, który chcemy uzyskać. Przy wskazanych rozstawach już po 2-3 latach zarosną one zajmowaną powierzchnię. W słonecznych miejscach możemy posadzić również irgę horyzontalną oraz irgę Dammera, a także trzmieliny Fortune’a.

Miejsca cieniste

Miejsca cieniste, gdzie jest zbyt mało światła dla prawidłowego wzrostu trawnika, obsadzamy roślinami cienioznośnymi, np. barwinkiem pospolitym i runianką japońską. Są one praktycznie bezproblemowe. To zimozielone krzewinki, które wiosną dodatkowo zakwitają barwinek na fioletowo, chociaż są również odmiany o białych kwiatach, a runianka na biało. Nawet gdy część liści barwinka zimą przemarznie, to wystarczy wczesną wiosną je przyciąć albo skosić nisko przy ziemi. Rośliny szybko wypuszczą nowe pędy. Podobnie robimy z runianką. Świetny efekt kolorystyczny dadzą trzmieliny Fortune’a w odmianach o biało i złoto nakrapianych liściach, które bardzo szybko rozrastają się po powierzchni, a napotykając jakąkolwiek podporę zachowują się jak pnącza. W terenach częściowo zacienionych bardzo szybko rozrośnie się również bluszcz pospolity.

Aranżacje z krzewami okrywowymi

Krzewy okrywowe najczęściej sadzimy pod dużymi drzewami, gdzie słabo rosną inne rośliny. Mogą one stanowić również jednorodne, niskie tło dla soliterowych krzewów i drzewek. Krzewy okrywowe to też bardzo wdzięczny materiał w terenach zieleni i dużych ogrodach. Możemy z nich w krótkim czasie uzyskać płaskie nawierzchnie o pożądanym kolorze i fakturze, a także obsadzać nimi skarpy i pagórki o rozmaitych kształtach, które wpiszą się w charakter założenia ogrodowego. W jednym z projektów wprowadziłam ostatnio zielony pagórek, który będzie porośnięty niziutką igrą Dammera w odmianie ‘Major’.

Fot. 2:  trzmielina 'Emerald'n Gold', fot. oazazieleni.pl

Fot. 3: barwinek pospolity, fot. oazazieleni.pl

Tabela 1: Krzewy zadarniające

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Kolor liści	Wysokość	Preferowane stanowisko	Rozstawa sadzenia
jałowiec pospolity ‘Green Carpet’	Juniperus communis    ‘Green Carpet’	igły zielone	do 10 cm	słoneczne	0,6-0,7 m
jałowiec nadbrzeżny ‘Schaler’	Juniperus confeta ‘Schlager’	igły zielone	do 30 cm	słoneczne	0,7-0,8 m
jałowiec nadbrzeżny   ‘Blue Pacific’	Juniperus confeta ‘Blue Pacific’	igły niebieskawe	30-40 cm	słoneczne	0,7-0,8 m
jałowiec płożący ‘Golden Carpet’	Juniperus horizontalis ‘Golden Carpet’	żółte igły	do 10 cm	słoneczne	0,6 m
jałowiec płożący ‘Glacier’	Juniperus horizontalis ‘Glacier’	niebieskawe igły	do 10 cm	słoneczne	0,6 m
jałowiec płożący ‘Wiotonii’	Juniperus horizontalis ‘Woltonii’	niebieskawe igły	do 10 cm	słoneczne	0,8 m
irga Dammera ‘Major’	Cotoneaster dammerii ‘Major’	zielone liście, czerwone owoce (kulki)	10-15 cm	od słonecznego po cieniste	0,6 m
irga Dammera ‘Eichholz’	Cotoneaster dammerii ‘Eichholz’	zielone liście, czerwone owoce (kulki)	20-25 cm	od słonecznego po cieniste	0,7 m
irga Dammera ‘Coral Beauty’	Cotoneaster dammerii      ‘Coral Beauty’	zielone liście, czerwone owoce (kulki)	do 50 cm	od słonecznego po cieniste	0,8 m
trzmielina Fortune’a ‘Coloratus’	Euonymus fortunei ‘Coloratus’	zielone liście, zimozielony	20-30 cm	słoneczne, półcieniste	0,6 m
trzmielina Fortune’a ‘Emerald Gaiety’	Euonymus fortunei ‘Emerald Gaiety’	zielono-białe liście, zimozielony	do 25 cm	od słonecznego po cieniste	0,6 m
trzmielina Fortune’a ‘Emerald’n Gold’	Euonymus fortunei ‘Emerald’n Gold’	zielono-żółte liście zimozielony	do 35 cm	słoneczne, półcieniste	0,6 m
bluszcz pospolity	Hedera helix	pnącze  zielone liście zimozielony	do 10 cm	półcieniste, cieniste	0,7-0,8 m
barwinek pospolity	Vinca minor	zielone liście, zimozielony	10-15 cm	półcieniste, cieniste	0,5 m

Zakładanie ogrodu po budowie domu - kolejność prac

Kolejność prac - zagospodarowanie ogrodu:

- zakończenie prac na zewnątrz domu – przyłącza, elewacja, schody, taras;

- wyrównanie terenu działki - rozgarnięcie nadmiarów ziemi, wyprofilowanie spadków, dowiezienie, rozgarnięcie ziemi w przypadku jej niedoboru;

- położenie pod planowanymi nawierzchniami utwardzonymi (chodnik, podjazd) przepustów (np. rurka PE średnica 25 mm) do przełożenia: rur zasilających nawadnianie, kabli elektrycznych, itp. – żeby uniknąć późniejszego rozbierania gotowych nawierzchni;

- wykonanie nawierzchni utwardzonych: chodnik, podjazd, ogrodzenie, miejsce na śmietnik;

- montaż elementów małej architektury ogrodowej: murki, altana, trejaż, pergola, grill ogrodowy, ścieżki ogrodowe, np. z kamieni;

- wytyczenie miejsc pod rabaty i trawniki;

- zakopanie rur doprowadzających wodę, podejść do zamontowania zraszaczy – system automatycznego nawadniania;

- montaż obrzeża na granicy trawnika i rabat - obrzeże trawnikowe, ozdobny krawężnik lub kostka kamienna;

- ewentualne rozłożenie włókniny ściółkującej pod rabaty i przymocowanie jej do podłoża szpilkami;

- sadzenie dużych roślin – drzewa liściaste i iglaste, duże krzewy;

- sadzenie mniejszych krzewów;

- sadzenie bylin;

- montaż linii kroplującej na rabatach i zraszaczy nawadniających na trawniku;

- ściółkowanie skupin drzew, krzewów, bylin korą sosnową albo kruszywami;

- wygrabienie terenu pod trawnik, usunięcie zanieczyszczeń, wałowanie i wysiew nasion traw.

Suche rośliny po zimie - co zrobić, jak przyciąć?

               Fot. 1: irga Dammera -  żywe pędy wypuszczają nowe liście          

      Fot. 2: laurowiśnia - zmarzły liście, żywe pędy wypuszczą nowe              

Bezśnieżna zima spowodowała dosyć duże szkody w naszych ogrodach. Dodatnie temperatury do połowy stycznia przyspieszyły wegetację niektórych roślin. Róże miały już mocno nabrzmiałe pąki, budleje puściły nawet liście i nowe przyrosty, a potem przyszły silne mrozy, co gorsza przez pierwsze trzy tygodnie nie spadł śnieg. Bezśnieżna i mroźna zima spowodowała uszkodzenia mrozowe na drzewach, krzewach i krzewinkach. Straty widać zwłaszcza na roślinach zimozielonych, które traciły bardzo dużo wody w czasie mrozów bez pokrywy śnieżnej, a system korzeniowy nie mógł pobrać nowej, bo była zamarznięta – teraz suche liście szpecą krzewy. Część uszkodzonych roślin, które wznowią wegetację można przyciąć, ale niektórych nie warto już trzymać. Wszystko zależy od gatunku (siły wzrostu, krzewienia), wieku, stanowiska (osłonięte, narażone na wysuszające podmuchy wiatru, warunki glebowe) oraz strefy klimatycznej. Przeważnie, gdy na krzewach zmarzły tylko listki (są suche, brązowe), a pędy nie są zmarznięte (czyli po przekrojeniu nie są brązowe w środku) roślina wypuści młode liście. Jeżeli część pędów jest sucha (łamliwe, brązowe w środku) trzeba przyciąć je do długości żywych pędów, przy okazji warto jednak przyciąć też trochę pędy żywe, żeby krzew miał z każdej strony w miarę kształtny pokrój . Silnie przemarznięte starsze krzewy, które mają rozbudowany systemem korzeniowy można przyciąć nisko nad ziemią (do wys. 10 -15 cm), wówczas rośliny w miejsce przemarzniętych szybko wypuszczą nowe pędy. Dużo gorzej jest z nowymi nasadzeniami. Młode, kilkuletnie rośliny, a zwłaszcza te sadzone jesienią w czasie bezśnieżnej zimy są bardzo wrażliwe na zmarznięcie (wysuszenie), bo ich system korzeniowy nie zdążył jeszcze wystarczająco się rozrosnąć. Warto wówczas cenne egzemplarze otulić włókniną, słomą – pamiętaj jednak, żeby osłona nie była zbyt szczelna, bo mogą rozwinąć się choroby grzybowe. 

Rośliny, które w bezśnieżne zimy ulegają uszkodzeniom mrozowym: 

Wielkanocne zajączki

Wielkanoc 2012 – w niedzielny poranek poszukując zajączków rozejrzyj się również  za wiosną w swoim ogrodzie. Kwitną już forsycje, magnolie, zielenią się liście na brzozach, porzeczkach, pęcherznicach, berberysach, klony otwierają pąki, lada dzień zakwitną wiśnie ozdobne, migdałki oraz drzewa owocowe. Pora rozejrzeć się po ogrodzie, co jest już zrobione, za co trzeba się zabrać. Wyczesane z suchych źdźbeł, nawiezione trawniki już zielenią się. Przycięte wrzosy, lawendy, tawuły japońskie, pięciorniki krzewiaste puszczają nowe liście. 

Życzę radosnych Świąt oraz satysfakcji z własnego ogrodu i ulubionych roślin. Po kolejne inspiracje, projekty, porady zapraszam we wtorek 10.04.2012 r. – temat: Co zrobić, jak przyciąć suche rośliny po zimie.

Czym obsadzić donicę - taras, balkon od strony północnej albo wschodniej

Donica obsadzona krzewami wieloletnimi z dodatkiem kwiatów jednorocznych jest efektowna o każdej porze roku. Wybrane rośliny są łatwe w uprawie i odpowiednie do donic pod względem osiąganych rozmiarów.  Cisy i mikrobiota syberyjska jako rośliny zimozielone są ozdobne przez cały rok i mogą rosnąć w miejscach o małym nasłonecznieniu. Dominantą w kompozycji jest cis kolumnowy: cis pospolity 'Fastigiata'. Uzupełnienie stanowią krzewy iglaste o pokroju rozłożystym - mikrobiota syberyjska,  cis pospolity 'Summergold' (żółto-zielona barwa igieł kontrastuje z ciemną zielenią cisa 'Fastigiata') oraz krzew liściasty zimozielony o pokroju płożącym - trzmielina Fortune'a 'Emerald Gaiety'. Akcenty kolorystyczne wprowadzą rośliny kwitnące, wymieniane kilka razy w roku,  zawsze w pełni kwitnienia i maksymalnie  będą zdobiły taras. Wiosenne nasadzenie: proponuję bratki w żywych kolorach, gdyż są dobrze widoczne w miejscach cienistych - odmiany o żółtych, pomarańczowych kwiatach.