niedziela, 6 września 2015

Lecimy w kulki - krzewy o ozdobnych kulistych owocach



Wiosna i lato pozwoliły nam nasycić się rozmaitymi kolorami i formami kwiatów, które nierzadko powalały nas cudnymi zapachami. Trudno przecież oprzeć się urokowi pachnących róż, kaliny koreańskiej czy bzu lilaka albo obsypanym kwiatami hortensjom czy też budlei Dawida. Teraz przyszedł czas na owoce. Zachwycają nas szczególnie te dekoracyjne, które są bardzo kolorowe, przez co widoczne z daleka, wśród których królują oczywiście formy kuliste. Dodatkowym atutem jest także utrzymywanie się owoców od końca lata do mrozów. Jeśli zastanowić się, które krzewy wyróżniają się oryginalnymi i niezwykle dekoracyjnymi owocami, to bez wahania wymienię ogniki szkarłatne, których krzewy wydają się świecić z daleka, pięknotkę Bodiniera o rzadko spotykanych intensywnie fioletowych i lśniących owocach, a także śnieguliczkę Doorenbosa o różowych owocach.

PIĘKNOTKA BODINIERA
Pięknotka Bodiniera (Callicarpa bodinieri) jest niezwykłym krzewem głównie za sprawą fioletowych, błyszczących owoców, które jesienią niemalże oblepiają pędy roślin.

fot: pięknotka Bodiniera
fot: pięknotka Bodiniera
fot: pięknotka Bodiniera
fot: pięknotka Bodiniera



Krzew należy do rodziny werbenowatych, stąd kwiaty przypominają popularne rośliny jednoroczne. Krzewy kwitną na przełomie lipca i sierpnia. Kwiaty są drobne i fioletowe, dużo mniej atrakcyjne w porównaniu do owoców. Owoce dojrzewają na przełomie września i października. Są to małe, intensywnie fioletowe kulki, które oblepiają krzewy. Najpiękniej wyglądają w październiku na pędach już pozbawionych liści. 

Uprawa:
Krzew wymaga stanowiska słonecznego, osłoniętego oraz żyznej gleby, najlepiej wzbogaconej kompostem. Podstawą uprawy w naszym kraju jest jednak ochrona przed mrozem. Rośliny w zachodniej Polsce wymagają przykrycia na zimę przez pierwsze 3-4 lata, natomiast na pozostałych terenach - przez wszystkie zimy.
Pięknotka kwitnie na pędach dwuletnich, więc trzeba zadbać o przykrycie na zimę nasady krzewu, np. kopczykiem, a także pędów - włókniną, liśćmi, czy słomą. Warto też pamiętać o nawożeniu krzewów. Wiosną nawozem wieloskładnikowym, a latem nawozem potasowo-fosforowym, który konieczny jest dla intensywnego kwitnienia i prawidłowego dojrzewania owoców.



OGNIK SZKARŁATNY
Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea) jesienią wyróżnia się o ogrodzie kulistymi owocami w odcieniach czerwieni, pomarańczu i żółci. Krzewy w zależności od odmiany dorastają do wysokości od 1 do 3-3,5 m, przy szerokości 1-2 m. Pędy uzbrojone są w ciernie.

fot: ognik szkarłatny
 
fot: ognik szkarłatny

fot: ognik szkarłatny
 
fot: ognik szkarłatny

Liście
Zimozielone ogników są błyszczące, skórzaste, eliptyczne i mają piłkowane brzegi. Osiągają długość 2-4 cm. W czasie łagodnych zim liście pozostają zielone na krzewach, przeważnie jednak często marzną i brunatnieją. 

Kwitnienie
Kwitnie na przełomie maja i czerwca. Kwiaty są mało ozdobne, białe i drobne, jednak bardzo liczne. Dodatkowym ich atutem jest fakt, że wabią pszczoły.

Owoce
Główną zaletą krzewów są oczywiście owoce: kuliste o średnicy około 5-8 mm. W zależności od odmiany mogą być czerwone, pomarańczowe albo żółte, są jednak trujące. Długo natomiast utrzymują się na krzewie, bo od sierpnia przez całą zimę.

Zastosowanie
Krzewy sadzimy jako rośliny soliterowe, a także na nieformowane żywopłoty. Ogniki również dobrze wyglądają w dużych skupinach i w grupach wielogatunkowych jako ciemne tło dla innych, niższych krzewów i bylin. Krzewy sprawdzają się zarówno w ogrodach, jak i zieleni miejskiej.

Uprawa
Krzewy najlepiej się czują na stanowiskach słonecznych, w miejscach osłoniętych od wiatru, ze względu na częściowo zimozielone liście. Wymagania glebowe mają przeciętne, podłoże powinno być jednak przepuszczalne. Nie wymagają także specjalistycznego nawożenia. W czasie upałów, a także przed zimą i w czasie zimowych odwilży krzewy należy podlewać. 

Cięcie
Młode krzewy przez kilka pierwszych lat należy przycinać w celu rozkrzewienia, co roku na wyższą wysokość. Wiosną na przełomie marca i kwietnia przyciąć pędy martwe (uszkodzone przez mróz) oraz z ubiegłorocznymi owocami, które wiosną są już mało ozdobne. Pędy żywe, które mają tylko zbrązowiałe liście można skrócić dla zachowania zwartego pokroju krzewu. Rośliny dobrze regenerują uszkodzenia mrozowe i wiosną pojawią się na nich młode liście.

Odmiany
'Golden Charmer' – owoce pomarańczowo-żółte, dorasta do 2-3 m wysokości;

'Kuntayi' - owoce pomarańczowo-czerwone, wolny wzrost, niski, gęsty, dorasta do 1,2-1,5 m wysokości, odpowiedni na niskie żywopłoty, jedna z odmian najbardziej odpornych na mróz;

'Orange Glow' – owoce pomarańczowe, bardzo szybki wzrost, dorasta do 3-3,5 m;

'Red Column' – owoce czerwone, szybki wzrost, dorasta do 2,5-3m, pędy wzniesione, pokrój kolumnowy, odpowiedni na wysokie żywopłoty;

'Soleil d'Or' – owoce żółte - jaskrawe, dorasta do wysokości 2 m i podobnej szerokości, pędy przewisające;

'Teton' - owoce pomarańczowe, wolny wzrost , do 2 m wysokości.



ŚNIEGULICZKA DOORENBOSA
Śnieguliczka Doorenbosa (Symphoricarpos x doorenbosii ) jest krzewem okrywowym o bardzo gęstym pokroju i cienkich łukowato przewisających pędach. Kwiaty nie są szczególnie dekoracyjne, jasnoróżowe pojawiają się w czerwcu na wierzchołkach pędów. Krzewy pokryte są drobnymi  liśćmi o jajowatym kształcie. Niewątpliwą ozdobą krzewów są kuliste, różowe owoce, które dojrzewając w gronach powodują przewisanie pędów pod ciężarem owoców. Owoce dojrzewają już pod koniec lata i utrzymują się do mrozów. W zależności od odmiany krzewy osiągają wysokość 1,5-2 m i nieco większą szerokość.

fot: śnieguliczka Doorenbosa

fot: śnieguliczka Doorenbosa

Zastosowanie
Krzewy mogą być sadzone pojedynczo za względu na ozdobne owoce oraz jako krzewy na średniej wysokości żywopłoty o pokroju naturalnym.
Uprawa
Śnieguliczki w porównaniu z innymi krzewami mają bardzo małe wymagania siedliskowe. Rosną na różnych glebach od ciężkich gliniastych po piaszczyste. Znoszą zarówno stanowiska słoneczne, półcieniste, jak i cieniste. Musimy jednak pamiętać, że w miejscu słonecznym krzewy będą miały zdecydowanie więcej owoców i maja one bardziej intensywne zabarwienie. Zdarza się, że krzewy przemarzają w surowe zimy, jednak po przycięciu wiosną szybko się zregenerują. Krzewy są odporne na suszę i choroby. Czasem są atakowane przez wciornastki.

Cięcie
Śnieguliczka nie wymaga cięcia. Co kilka lat wskazane jest jednak cięcie odmładzają cena wysokości około 30 cm. Krzewy po cięciu szybko wypuszczają młode i bardzo liczne pędy.

Odmiany
'Ametyst' – dorasta do 1,5 m wysokości, owoce są duże, intensywnie różowe, dobrze rośnie w cieniu;
'Mother of Pearl' – dorasta do 2 m wysokości, owoce są bardzo liczne, różowo-białe
'Magic Berry' – dorasta do około 1 m wysokości, owoce są ciemne fioletowo-różowe
‘White Hedge' – dorasta do 1,5 m wysokości, owoce duże, nawet do 1,5 cm średnicy, białe, bardzo licznena krzewach.